Bölgesel İnsani Yardım Ağlarında Stok Paylaşımı ve Erteleme Stratejilerinin Modellenmesi ve Analizi

Afetlerden sonra ihtiyaç duyulan acil yardım malzemelerinin insani yardım ağındaki depolarda önkonumlanması insani yardım organizasyonları (İYO) tarafından yaygınca uygulanan bir afete hazırlık stratejisidir. Önkonumlama sayesinde, stoklanan malzemelerin afetten etkilenen bölgelere hızlı bir şekilde sevkiyatı yapılabilmektedir. Ancak önkonumlama yapmak İYO’lar için maliyetli bir yatırım olabilmektedir. Ele alınan projede, önkonumlama stoklarının daha etkin bir şekilde kullanılması ve ilgili maliyetlerin düşürülmesi için bölgesel bir depoda stok tutan organizasyonlar arasında stok paylaşımına dayanan iş birlikleri ele alınmıştır. Mevcut durumda İYO’lar önkonumlama stoklarını depolarda son ürün formunda (paketlenmiş ve markalanmış şekilde) tutmaktadır. Depolarda son ürün formunda tutulan yardım malzemelerinin afet sonrasında başka organizasyonlarla paylaşıldığında yeniden paketlenmesi ve markalanması gerekir. Bu yüzden markalanmış ürünler genelde paylaşılamamaktadır. Bu projede insani yardım depolarında afet sonrasında ürün erteleme stratejisi kullanılarak yardım malzemelerinin bir kısmının standart formda tutulduğu bir sistem ele alınmıştır. Standart formda tutulan stokların organizasyonlar arasında paylaşılması ile müdahale zamanı ve karşılanan ihtiyaç miktarı açısından da daha etkin bir müdahale performansına ulaşılabilir. İnsani yardım zincirlerinde ürün erteleme ve stok paylaşım stratejilerini birlikte ele alan bir çalışma bulunmamaktadır. Bu projede aynı depolarda yardım malzemesi stoklayan birçok İYO’nun bulunduğu bölgesel bir yardım ağına odaklanmaktadır. Projede: i) organizasyonlar arasında geliştirilen stok paylaşımı ve ürün erteleme stratejilerine dayanan iş birliklerinin önkonumlama maliyetlerine ve afet müdahale performansına etkileri değerlendirmek, ve ii) stok paylaşım ve erteleme stratejilerinin etkin bir şekilde uygulanabilmesini desteklemek için analitik yöntemler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçlara ulaşmak için bir Monte Carlo benzetim algoritması ve bir iki aşamalı rassal programlama modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen yöntemler gerçekçi bir bölgesel ağda test edilmiştir ve sonuçlar incelenmiştir. Benzetim algoritmasının uygulanması ile bir bölgesel depoda afet sonrasında uygulanabilecek farklı stok paylaşımı politikalarının ve erteleme seviyelerinin organizasyonların ve ağın performansı üstündeki afet senaryoları üzerinden beklenen etkileri çeşitli performans ölçütleri açısından değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar önerilen işbirlikçi startejinin müdahale seviyeleri, süreleri ve stokların verimli kullanımı açısından fayda sağlayacağını göstermektedir.